حمالة الحطب

حَمّالَةُ الْحَطَب توصیف قرآن در سوره مسد پیرامون همسر ابولهب و به معنای «کسی که هیزم به دوش می‌کشد». همسر ابولهب، ام جمیل خواهر ابوسفیان و عمه معاویه بود. نام وی را أروی، جمیله و صخرة گفته‌اند.

در اینکه چرا قرآن چنین توصیفی بکار برده، مواردی ذکر شده است:

• ام‌جمیل خارهای بیابان را به دوش می‌کشید و زمانی که پیامبر برای نماز می‌رفت، آن‌ها را جلوی پای او می‌ریخت تا اذیت شود.
• ام‌جمیل با کارهایی که انجام می‌داد، آتش جهنم و هیزم آن را برای خود در جهنم فراهم می‌کرد.
• او پیامبر اسلام را به فقیر بودن مسخره می‌کرد،‌ پس خداوند نیز بوسیله این وصف، او را تحقیر کرد.
• این تعبیر قرآن، کنایه از سخن‌چینی او است.

البته این موارد منافی هم نبوده و می‌توان همه آن‌ها را مقصود آیه دانست.

پانویس

منابع

• ابن عبدالبر، یوسف بن عبد الله، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت،‌ دار الجیل، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
• طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه محمد جواد بلاغی، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
• طوسی، محمد بن حسن، الأمالی، قم، دار الثقافة، چاپ اول، ۱۴۱۴ق.
• طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق احمد قصیرعاملی،‌ دار احیاء التراث العربی، بیروت، بی‌تا.
• فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق.
• مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، قم، انتشارات صدرا، چاپ اول، ۱۳۸۹ش.
• مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران،‌ دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
• میبدی، حسین بن معین الدین، دیوان أمیر المؤمنین علیه‌السلام، ترجمه مصطفی زمانی، قم،‌ دار نداء الاسلام للنشر، چاپ اول، ۱۴۱۱ق